Με τον όρο νόσος Bowen ονομάζουμε μια σπάνια βλάβη που δημιουργείται στο ανθρώπινο δέρμα ως απόρροια της υπέρμετρης έκθεσης στις ηλιακές ακτινοβολίες. Η νόσος Bowen προσβάλλει την επιδερμίδα και εμφανίζεται με τη μορφή σκληρών ή φολιδωτών σημαδιών, με ροζ ή κόκκινο χρώμα. Τα σημάδια είναι ασυμπτωματικά και μπορεί να εξέχουν από το δέρμα ή να είναι επίπεδα, να συνοδεύονται από κνησμό ή να μοιάζουν με τα σημάδια της ψωρίασης ή του εκζέματος.

Τα πιο συνηθισμένα σημεία που μπορεί να αναπτυχθεί η νόσος Bowen είναι το κεφάλι, ο λαιμός και οι γάμπες, σημεία που είναι περισσότερο εκτεθειμένα στον ήλιο.

Παράγοντες ρίσκου νόσου Bowen και πρόληψη

Οι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την εμφάνιση της νόσου Bowen:

• Ο τύπος του δέρματος. Οι άνθρωποι με ανοιχτόχρωμο δέρμα, ξανθά ή κόκκινα μαλλιά, ανοιχτόχρωμα μπλέ ή πράσινα μάτια ή και φακίδες, έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν τη νόσος Bowen. 
• Η ακτινοβολία UV. Η χρόνια έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία και τα συνακόλουθα ηλιακά εγκαύματα, ιδιαίτερα κατά την παιδική ηλικία, όπως επίσης και η συστηματική χρήση σολάριουμ, αποτελούν σημαντικούς παράγοντες για την εμφάνιση της νόσου Bowen. 
• Ο ιός HPV. Κάποιοι από τους 150 τύπους του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων, κυρίως όσοι προσβάλλουν τα γεννητικά όργανα και τις περιοχές κάτω από τα νύχια, έχουν σχετιστεί με την ανάπτυξη της νόσου Bowen. 
• Το αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα. Άτομα με αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα είναι επιρρεπή στην εμφάνιση της νόσου Bowen, όπως ασθενείς που έχουν υποστεί μεταμόσχευση οργάνου και βρίσκονται σε ανοσοκαταστολή ή φορείς το ιού HIV. 
• Η γήρανση. Η πάροδος του χρόνου αποτελεί, όπως σε όλα τα ιατρικά θέματα, έναν παράγοντα κινδύνου, καθώς οι άμυνες του οργανισμού συνεχώς υποχωρούν. Η νόσος Bowen εμφανίζεται συνήθως σε άτομα μεταξύ άνω των 60 ετών. 

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, γίνεται αντιληπτό ότι είναι απαραίτητη η καθημερινή και συστηματική προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία. Αναπόσπαστο κομμάτι της πρόληψης αποτελεί η αποφυγή της παρατεταμένης παραμονής στον ήλιο, η χρήση αντηλιακού, καπέλου, γυαλιών ηλίου και ρούχων και η αποφυγή χρήσης solarium. Επιπλέον, είναι απαραίτητη η συστηματική χρήση προφυλακτικού κατά τη σεξουαλική επαφή και ο εμβολιασμός κατά του ιού HPV. 

Είναι επικίνδυνη η νόσος Bowen; 

Η νόσος Bowen στην πλειονότητα των περιπτώσεων δεν είναι επικίνδυνη, καθώς πρόκειται για ασθένεια που αναπτύσσεται με πολύ αργούς ρυθμούς  και είναι εύκολα ιάσιμη. Μολαταύτα, είναι πιθανό η νόσος Bowen να μετεξελιχθεί σε ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, σε ένα ποσοστό 3-5% περιπτώσεων ασθενών που προσβάλλονται από τη νόσο και δε λαμβάνουν θεραπεία. Γι αυτό πολλοί ιατροί αντιμετωπίζουν τη νόσο Bowen – όπως και την ακτινική κεράτωση – ως προκαρκινικό στάδιο. 

Πότε πρέπει να ανησυχήσω;

Πρώτο και βασικότερο βήμα είναι η παρακολούθηση οποιουδήποτε νέου σημαδιού εμφανίζεται στο σώμα. Όλοι όσοι εμφανίζουν νέα σημάδια στο σώμα είναι καλό να επισκεφθούν έναν ιατρό για προληπτικούς λόγους, ενώ κρίνεται απαραίτητη μια επίσκεψη σε ιατρό εάν υπάρχοντα σημάδια μεγαλώσουν,  αλλάξουν όψη, αιμορραγήσουν ή αποκτήσουν όγκο. 

Μόνο ένας εξειδικευμένος ιατρός μπορεί να διαγνώσει την μετατροπή της νόσου Bowen σε ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, αφού προβεί σε ενδελεχή εξέταση και αξιολόγηση ακολουθούμενη από ιστολογική εξέταση (βιοψία), που αποτελεί το μόνο αξιόπιστο τρόπο διάγνωσης της νόσου Bowen.

Θεραπευτική αντιμετώπιση νόσου Bowen

Ανάλογα με την έκταση των σημαδιών της νόσου Bowen και συνυπολογίζοντας τη γενική εικόνα της υγείας του ασθενή, ο ιατρός θα επιλέξει την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή και θεραπεία είτε ανεξάρτητα, είτε συνδυαστικά:

• Φαρμακευτική αγωγή με κρέμες και τζελ. Τα πιο συνηθισμένα σκευάσματα είναι η  Ιμικιμόνη και η 5-φθοριοουρακίλη. 
• Κρυοθεραπεία: Πρόκειται για μια θεραπεία η οποία ψύχει τα σημάδια με υγρό άζωτο, με αποτέλεσμα  την μετατροπή τους σε φουσκάλες που εξαφανίζονται έπειτα από λίγες εβδομάδες. 
• Χειρουργική αφαίρεση, απόξεση ή καυτηριασμός της προσβληθείσας περιοχής. 
• Φωτοδυναμική θεραπεία (PDT): Πρόκειται για μια διαδικασία όπου ο ιατρός με την χρήση ενός διαλύματος και με τη χρήση φωτός, καταστρέφει τα κύτταρα που έχουν επηρεαστεί από τη νόσο Bowen. 

Μετά τη θεραπεία

Μετά το τέλος της θεραπείας για τη  νόσο Bowen κρίνεται απαραίτητο, οι ασθενείς να ακολουθούν πίστα όλες τις οδηγίες του ιατρού, να συνεχίσουν να ελέγχουν το σώμα τους για αλλαγές, νέα σημάδια ή αλλοιώσεις και να αποφεύγουν την έκθεση στις ακτίνες UV.

Αναστάσιος Στρεβίνας

Πλαστικός Χειρούργος

Θεσσαλονίκη